PFAS: Vrolijk P(F)ASen

Net lekker, vlak voor Pasen, blijkt er PFAS in je eitje te zitten. Hoe zit dat precies en hoe veilig is ons PFAS-voedsel nog? En hoe zit dat voor voedselveiligheid en andere chemicaliën?

 

RIVM en Voedingscentrum - PFAS eieren

Dit zijn de officiële instanties die zich bezig houden met voedingsadviezen voor de Nederlanders. Het RIVM raadt af om eitjes van hobbykippen te eten. Het Voedingscentrum ligt toe wat er hierbij speelt.

Op meer dan de helft van de onderzochte locaties, krijgen mensen al meer PFAS binnen dan de toegestane grenswaarde, als zij minder (!) dan 1 ei per week eten. Dat kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Bij eieren uit de supermarkt is dat niet zo, omdat deze beroepskippen onder geconditioneerde omstandigheden leven en de NVWA toezicht houdt op de kwaliteit. Ook als de kippen buiten scharrelen of biologisch worden gehouden gaat dat goed.

Meer chemicaliën in ons voedsel, nee hè?!

PFAS, microplastics, pesticiden en hormoonverstorende stoffen kunnen in ons voedsel zitten. Blijf toch gezonde voeding eten. Want ongezonde voeding kan bijdragen aan onder andere overgewicht, hart- en vaatziekten, diabetes type 2, en verschillende soorten kanker.

Van PFAS is bijvoorbeeld bekend dat ze schadelijk kunnen zijn voor je immuunsysteem als je er meerdere jaren te veel van binnenkrijgt, maar voorkomen dat je het binnenkrijgt is vrijwel onmogelijk. Dat geldt ook voor microplastics: het is zeker dat je microplastics binnenkrijgt, maar over de effecten ervan op het lichaam is nog te weinig bekend. Dat vraagt om meer onderzoek. Qua bestrijdingsmiddelen zijn de veiligheidscontroles in Nederland goed geregeld.

Top 5 van voedings-experts op gezondheidsrisico

1. Ongezond eetpatroon
2. Voedselvergiftiging (hygiëne)
3. Milieuverontreiniging in voeding
4. Gifstoffen die tijdens bereiding kunnen ontstaan (bakken, frituren)
5. PFAS in voeding

 

PFAS in je hobby-eitje

Even terug naar het ei. Daar sta je dan met je eitjes van de boer of uit eigen tuin. Aan de buitenkant kun je niet zien of er PFAS in zit, laat staan hoeveel. Die eitjes wil je natuurlijk niet weggooien.

Het RIVM heeft op 60 plekken in Nederland eieren van hobbykippen onderzocht. De uitkomsten lopen sterk uiteen: op sommige locaties waren de gehalten laag, maar op veel locaties ook hoog. Op 31 locaties krijg je al te veel PFAS binnen met 1 ei per week of minder. Op 9 locaties kunnen mensen elke week meer dan 4 eieren eten zonder te veel binnen te krijgen. De rest zit daartussenin.

Het gangbare advies van het Voedingscentrum is 2-3 eieren per week en voor vegetariërs 3-4.

PFAS in ei is vooral afhankelijk van hoeveel de kippen buiten scharrelen op de volle grond. Ze eten dan namelijk meer wormen, die PFAS uit de omgeving hebben opgenomen. Zitten jouw kippen op tegels of zand, dan zullen ze veel minder wormen oppikken. Ook als ze leidingwater drinken, uit een voerbak eten in plaats van de grond, en overdekt zitten, is er meer bescherming. Verschoon je kippenhok regelmatig en vervang eventueel de grond.

Voedingscentrum: Als je PFAS binnenkrijgt, kunnen de stoffen de werking van het immuunsysteem negatief beïnvloeden. Ook kunnen PFAS een effect hebben op de leverfunctie, het cholesterolgehalte, op de voortplanting en het geboortegewicht van het kind. Dit zijn effecten die optreden bij hogere concentraties dan het effect op het immuunsysteem. Het eten van een keer een ei met een te hoog PFAS-gehalte zal niet gelijk leiden tot gezondheidsproblemen. Voor langere tijd zijn effecten niet uit te sluiten. Maar of je daadwerkelijk ziek wordt, hangt af van meerdere factoren, zoals leefstijl.

Op basis hiervan kan je zelf besluiten of je de eitjes blijft eten en hoe vaak. Het belangrijkste is eigenlijk dat onze omgeving niet zo vervuild raakt. Het is wachten op een Europees verbod op alle PFAS-soorten in producten die wij gebruiken.

Je kunt ook je eitjes laten onderzoeken. Maar dat kost bijvoorbeeld €270.

Hoe eet je chemisch voedselveilig?

PFAS en zware metalen: Eet gevarieerd om eventuele risico's te spreiden. Neem zelf een besluit over het hobby-ei.

BPA en aanverwante stoffen: vermijden. Deze staan bekend als hormoonverstoorders. Bewaar en verwarm voedsel daarom liever in glas of RVS dan plastic. In conservenblikken kan BPA (bisfenol A) in de coating zitten. In Nederland hebben grote supermarkten vaak in hun kwaliteitsbeleid staan dat dit BPA-vrij moet zijn. Er zijn nu geen aanwijzingen dat je specifieke voedingsmiddelen zou moeten vermijden.

Bestrijdingsmiddelen en pesticiden: eet vaker biologisch en/of eet gevarieerd om eventuele risico's te spreiden. Groenten en fruit moeten allemaal aan de EU-limieten voldoen om hier verkocht te worden.

Voeding bereiden (PAKs, acrylamide): geen zwarte randjes en te hoge temperaturen. Kies zoveel mogelijk gezonde voeding in plaats van overbewerkte.

Microplastics: bewuster omgaan met plastic. Minder plastic afval betekent uiteindelijk minder microplastics in het milieu en in ons eten.